BouwWeb - Bouw Kennis Netwerk - CURdag Eerbied voor de hersenpan

met bouwweb vind je meer!

Eerbied voor de hersenpan

Toen in 1998 Jan Brouwer Associates en Post Ter Avest Architecten in vergevorderd fusieoverleg waren doemde opeens een sta-in-de-weg op in de vorm van de bouwkundige computerprogramma's die op beide architectenbureaus werd gebruikt. Bij Brouwer hadden ze ARRIS en Post Ter Avest bediende zich van Arkey. 'En die twee systemen', zo vertelt prof. Brouwer, 'die allebei even geniaal van ontwerp waren, wilden niets van elkaar weten - ze waren incompatible!! Dus hebben we moeten besluiten om allebei maar over te gaan op AutoCad, het bekendste systeem in onze branche. Begin 1999 zijn we gefuseerd en langzamerhand beginnen we aan AutoCad gewend te raken - al moeten we ook onze vaardigheid met ARRIS en Arkey in stand houden, want er is nog een stel bouwwerken aan de gang, die we op die systemen zijn begonnen'.

Prof. Brouwer bedoelt maar: het is in zijn afdeling van de bouwsector nog lang geen koek en ei met de ICT. 'Ik ben enthousiast over de nieuwe mogelijkheden van de informatie- en communicatietechnologie maar tegelijkertijd tamelijk pessimistisch over de invulling ervan. Het is allemaal nog lang niet op orde. Wat wij hier op ons kantoor voor problemen hebben om zaken aan elkaar te koppelen, vertalingen te maken en te begrijpen wat op andere systemen is gezet, dat is een ellende eerste klas! Daar voelen we ons soms zeer teleurgesteld over'.

'Ik denk dat de informatie-industrie de concurrentie nauwelijks toelaat, zodat er heel moeilijk afspraken te maken zijn over systematiek', zegt Brouwer. 'Het is natuurlijk niet voor niets dat Bill Gates zijn producten zo veel mogelijk probeert te beschermen. Wil je met iets anders aan de slag, dan is het héél moeilijk compatible met zijn spullen. Dat is erg lastig voor ons. In de tekstverwerking kun je nog aardig converseren, maar bij technische documenten waarbij het om precisie gaat en álle informatie moet worden overgebracht, is dat een groot probleem. Als wij hier een plan maken op de computer - en we doen niet anders meer natuurlijk - en we spelen de informatie door naar de aannemer, dan blijkt er wel eens iets te zijn weggevallen. Daar zit een groot gevaar in. Daarom is men zo druk bezig - ook bij TNO - om de verschillende programma's in de bouw van een zodanige taal te voorzien, dat ze allemaal koppelbaar worden, compatible. Het komt dus allemaal wel goed maar in de huidige situatie hapert er nog veel aan. Laten we hopen dat het binnen tien jaar voor elkaar is'.

De architect Brouwer gebruikt de computer als tekstverwerker en om te e-mailen. 'Ik ontwerp er niet mee', zegt hij, 'Ik teken nog met het pennetje; men moet het maar doen met mijn schetsen. Dat geldt ook voor de twee andere architecten op ons kantoor. We hebben inmiddels wel proeven gedaan om het schetsen direct op de computer te doen, waarbij echter nog wel het handmatige - het verlengstuk van je hersenen - zichtbaar wordt en dan snel te vertalen is in systematische tekeningen. Dat is al een verbetering ten opzichte van de schetsjes die ik nu maak en door een medewerker worden vertaald en geïnterpreteerd. Misschien dat ik nog dit jaar op een wat andere manier ga schetsen. Ik vrees niet dat die nieuwe werkwijze met de computer ten koste van mijn creativiteit zal gaan; wat ik er tot dusver van gezien heb geeft me vertrouwen. De ouderwetse schetsmatige tekening krijgt in die nieuwe systemen echt een kans'.

Wat het Internet betreft noemt prof. Brouwer zich een gelovige. 'Het Internet vind ik fantastisch. Het verkrijgen van informatie is zó gemakkelijk. Er is in korte tijd een enorme schaalsprong gemaakt' als ik momenteel iets van een product wil weten van een fabriekje in Hongkong of Los Angeles, dan kan ik zo bij die mensen naar binnen. In vijf minuten weet ik alles wat ik weten wilde. Daar zit volgens mij ook een enorme winst in voor de bouwtechniek. Ik heb een promovendus in Eindhoven, die een systeem aan het ontwikkelen is waarbij de architect met een bepaalde browser kan zoeken naar alternatieve producten. Zo kun je bij allerlei bedrijven op de wereld terecht met vragen. Dat is dus veel meer dan een catalogus van bouwmaterialen. Daar zie ik erg veel in. De creativiteit van ontwerpers is meestal tamelijk groot maar als het op productie en realisatie aankomt, grijpt men in die sector toch gauw weer terug op de min of meer traditionele industrie. Je komt steeds weer bij de beton uit, de baksteen of de houtindustrie. Terwijl er wereldwijd dus alternatieven zijn om - wat ik graag wil - de bouw een zekere lichtheid te geven'.

Brouwers architectenbureau bestaat al meer dan 25 jaar. Er is daarom een flink archief, waar het wemelt van de kokers met tekeningen. 'Maar dankzij de ICT kan ik al mijn werk van de laatste tien jaar bij wijze van spreken in één doosje opbergen. Dat staat allemaal op banden. En met die tekeningen hoeft ook niemand meer over straat; je kunt ze nu mailen. Dagelijks versturen we meer gegevens via het Internet dan per post. Er mogen bij het transport van zender naar ontvanger echter geen fouten gemaakt worden. Design management wordt dus van grote betekenis, daar moeten goede, hele strakke kwaliteitssystemen voor worden opgezet met drastische controles erin om fouten te voorkomen. Daarbij is de mens nog onontbeerlijk; die moet daarover nadenken en kan er invloed op uitoefenen. Dat vind ik heel leuk voor onze soort'.

Want bij alle ontwikkeling van de informatie- en communicatietechnologie blijft prof. Brouwer de mens van harte centraal stellen. Hij tikt op zijn voorhoofd. 'Creatieve processen moeten hier ontstaan. Je kunt wel vertaalmachines hebben, die het in begrijpelijke tekeningen en teksten overzetten, maar het scheppend proces moet je niet bij de hersenpan weghalen. Laat het daar maar zitten'.

prof.ir. Jan Brouwer

De Haagse architect prof.ir. Jan Brouwer (1935) is hoogleraar bouwtechnisch ontwerpen aan de faculteit Bouwkunde van de TUD en leidt samen met prof. ir. Jouke Post en ir. Daan ter Avest het bureau XX Architecten in Delft. Prof. Brouwer is sinds eind 1998 voorzitter van de Bond van Nederlandse Architecten (BNA).

'Er is iets merkwaardigs aan de hand in de maatschappij', zegt Brouwer, 'we worden door ICT in een soort netwerksamenleving geduwd en tegelijk zie je dat men van een nieuwe woning het liefst heeft dat die er uitziet als een huisje uit de vorige eeuw'.