Opinie met betrekking tot de bouw 

15 februari 2005

Flexibel bouwen, bedrijfsprocesoptimalisatie, BPR en 3D Design

Er is groeiende aandacht voor onderwerpen als flexibel bouwen, modernisering van het bouwproces en innovatie in de bouw en in het bijzonder bij ziekenhuisbouw. In hun artikel “Flexibel bouwen” van 4-02-05 in Medisch Contact, stellen Rob Scheerder en Marinus Verweij ( resp. voorzitter en plv. alg. secr. Bouwcollege) o.a.: “Goed nadenken over de ontwikkeling van het zorgproces is een absolute voorwaarde voor een toekomstig gebouw. De bouw komt altijd aan het eind van dit proces, maar is vaak de katalysator voor verandering. En als het gebouw er eenmaal staat, bepaalt dit lange tijd mede de vormgeving van het zorgproces.” Alex De Maesschalck (ADM Management Consultants) belicht in dit artikel voor de modernisering van het bouwproces enkele belangrijke, vernieuwende aspecten.

Voor ten minste de ingewijden in de zg proces- en productie-industrieën en de procestechnologie zijn de methodes van Proces Mapping, Proces (Flow) Analyses en (Business) Proces Re-engineering, alsmede de methodiek Systems Engineering (ISO/IEC 15228) reeds bekend.

Ook bij adviseurs en uitvoerenden in de bouw en U-bouw is bekendheid hiermee groeiende. Niet in de laatste plaats door opdrachtgevers als Rijkswaterstaat, Prorail en Rijksgebouwendienst. Een buiten de proces- en productie-industrieën veel minder bekend element van procesmethodiek, maar verwant aan de genoemde, is de methode van de computersimulatie van bedrijfsprocessen gekoppeld aan Target Costing. Hierbij wordt gebruik gemaakt van computersimulaties in een kwantitatieve benadering van de Proces Flows in ruimte en tijd. In de zorgsector m.n. begint toepassing procesoptimalisatie en Target Costing zijn intrede te doen. Dus voor bijvoorbeeld een ziekenhuis een kwantitatieve benadering van de zorgprocessen, met als doel een optimalisatie te bereiken tussen kosten, efficiëntie en kwaliteit. Voor de ontwerpers en bouwmanagers op een ziekenhuisproject levert de methode bovendien data op, om ook conclusies te kunnen trekken voor een verbeterd, functioneel en ruimtelijk gebouwontwerp.

Met name aan de Medische faculteit van de Universiteit van Maastricht wordt naar zorgprocesoptimalisatie en Target Costing onderzoek gedaan. Er is aangetoond dat logistieke optimalisatie op microniveau veel winst kan opleveren.

Target Costing en 3D
In een driedimensionale ontwerpomgeving konden deskundige 3D-ontwerpers reeds simulaties van bedrijfsprocessen converteren naar bouwkundige ruimte. Deze simulaties hebben echter slechts tot doel de ruimtebehoefte kwantitatief te bepalen in maten. Ook mogelijke ruimtelijke fricties t.g.v. overcumulatie van elkaar fysiek kruisende procesbewegingen worden hierbij beoordeeld. Het raakte niet aan de kwaliteit van het proces zelf. Het is echter evident dat wanneer je het gebouwontwerp benadert vanuit ook een simulatie van de werkelijkheid (het zijn) en de wens, de behoefte ontstaat naar het beschouwen van optimalisatie van bijvoorbeeld zorgprocessen in ook kwantitatieve zin, om conclusies te kunnen trekken voor het bouwkundig ontwerp van een ziekenhuis. Weliswaar is de gebouwde faciliteit dienstig aan de zorgprocessen en niet andersom. Bezien vanuit kosten, functionaliteit, logistiek en zeker klantvriendelijkheid en Healing Environment is het zo dat een evenwicht, of een optimum tussen verschillende parameters gevonden moet worden.

Bij de optimalisatie van zorgprocessen en zorgprocesketens m.b.t. verlengde, effectieve bedrijfstijd en kosten van diensten en (her-) inrichting is de bouwkundige ruimte als productiemiddel en kapitaalslastenpost, met de intrede van marktwerking in de zorg een steeds relevanter parameter.

In toepassing van de Target Costing methode wordt vastgesteld wat de kosten zijn van de (nieuwe) dienst (het proces). De waarde die de klant en de verzekeraar hieraan hechten en wat zij ervoor wensen te betalen (de Target Costs). Bij zorgprocessen is het evenzo van belang hoe bedrijfstijd, capaciteiten, resources en productiemiddelen binnen een zorgproces in te plannen en dit af te zetten tegen wat een bepaald zorgproces mag kosten en dus leent de Target Costing methode zich voor toepassing. Het proces waarbij de Target kosten gehaald worden geldt als geoptimaliseerd en kan geïmplementeerd worden. Dit geldt dus ook voor de bouwkundige componenten qua aantallen en volumes van ruimtes, benodigde inrichting en faciliteiten (bv. ICT), alsmede de logistieke ordening van de ruimtes ten opzichte van elkaar (bv. m.b.t. kortheid van loopafstanden).

Mr.ing. Alex De Maesschalck,
directeur van ADM Management Consultants,
bouw-, management- en juridisch adviseur.
E-mail: info@admadvies.nl

Meer info: ADM Bouwmanagement